สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรมรายงานดัชนีผลผลิตอุตสาหกรรม (MPI) เดือนกรกฎาคม 2568 อยู่ที่ระดับ 93.34 หดตัวลง 3.98% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน สะท้อนถึงการชะลอตัวของภาคการผลิตภายในประเทศ โดยอัตราการใช้กำลังการผลิตอยู่ที่เพียง 57.37% ซึ่งเป็นระดับต่ำกว่าครึ่งหนึ่งเล็กน้อย ปัจจัยหลักเกิดจากการผลิตรถยนต์ที่หดตัวอีกครั้ง ทั้งจากการหยุดผลิตเพื่อย้ายฐานโรงงานและการลดกำลังการผลิตรถยนต์สันดาปลงตามคำสั่งซื้อที่ลดลง

ในขณะเดียวกัน กระทรวงพาณิชย์เผยแพร่ตัวเลขการส่งออกของไทยในเดือนกรกฎาคม พบว่ามีมูลค่า 28,580.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ขยายตัวต่อเนื่องเป็นเดือนที่ 13 ติดต่อกันที่ 11% โดยสินค้าเกษตรกรรมขยายตัวโดดเด่น 21.5% ขณะที่สินค้าอุตสาหกรรมเกษตรหดตัวเล็กน้อย 0.2% ส่วนสินค้าอุตสาหกรรมยังเติบโตได้ดี 14% สำหรับสินค้าส่งออกสำคัญยังคงนำโดยเครื่องคอมพิวเตอร์ รถยนต์ อัญมณี ผลิตภัณฑ์ยาง เครื่องจักรกลและส่วนประกอบ แผงวงจรไฟฟ้า ผลไม้สดแช่แข็งหรือแห้ง เครื่องโทรศัพท์ เม็ดพลาสติก และเคมีภัณฑ์ โดยตลาดส่งออกหลักยังคงเป็นสหรัฐฯ ที่มีมูลค่า 6,295.7 ล้านดอลลาร์ในเดือนกรกฎาคม และรวม 7 เดือนแรกอยู่ที่ 39,707.7 ล้านดอลลาร์ ขยายตัวสูงถึง 31.4% และ 30.1% ตามลำดับ

ด้านการนำเข้าสินค้า มีมูลค่า 28,258.6 ล้านดอลลาร์ ขยายตัว 5.1% โดยสินค้านำเข้าสำคัญประกอบด้วยเครื่องจักรไฟฟ้า แผงวงจรไฟฟ้า เครื่องจักรกลและส่วนประกอบ เครื่องเพชรพลอยและทองคำ น้ำมันดิบ เคมีภัณฑ์ สินแร่และเศษโลหะ เครื่องคอมพิวเตอร์ รวมถึงเหล็กและผลิตภัณฑ์เหล็ก ซึ่งเมื่อรวมกันแล้ว เดือนกรกฎาคมไทยยังเกินดุลการค้าเล็กน้อย

อย่างไรก็ตาม แม้การส่งออกจะขยายตัวสูงถึง 16.6% ในเดือนกรกฎาคม และสร้างสถิติการเติบโตต่อเนื่องยาวนานที่สุด แต่ต้องไม่ลืมว่าเดือนนี้เป็นเดือนแรกที่สหรัฐฯ เริ่มเรียกเก็บภาษีตอบโต้ทางการค้ากับประเทศที่ได้ดุลการค้า รวมถึงไทยด้วย ส่งผลให้ผู้นำเข้าสหรัฐฯ เร่งนำเข้าสินค้าก่อนภาษีมีผลเต็มที่ ทำให้การส่งออกของไทยพุ่งแรง โดยเฉพาะสินค้าอิเล็กทรอนิกส์อย่างแผงวงจรไฟฟ้า หม้อแปลงไฟฟ้า และท่อเหล็กกล้า ซึ่งช่วยพยุงดัชนี MPI ให้ไม่หดตัวหนักกว่าที่เป็น

ทั้งนี้ ภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ ที่อัตรา 19% แม้ใกล้เคียงกับประเทศคู่ค้าอื่น แต่ย่อมทำให้สินค้าส่งออกของไทยมีราคาแพงขึ้น ประกอบกับการแข็งค่าของเงินบาท กลายเป็นแรงกดดันสำคัญที่อาจทำให้คำสั่งซื้อสินค้าจากต่างประเทศเริ่มชะลอตัวตั้งแต่เดือนถัดไป

การส่งออกสินค้าเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตรของไทยในไตรมาส 2 ปี 2568 ขยายตัวต่อเนื่องที่ 4.2% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน เร่งขึ้นอย่างชัดเจนจากไตรมาสแรกที่เติบโตเพียง 0.2% ปัจจัยสำคัญมาจากการเร่งส่งออกไปยังตลาดหลักอย่างสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป ก่อนที่มาตรการภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ จะเริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 7 สิงหาคม 2568 เป็นต้นไป

สหรัฐฯ ซึ่งมีสัดส่วนตลาดประมาณ 10% ของการส่งออกสินค้าเกษตรไทย ขยายตัวแรงถึง 18.1% ขณะที่สหภาพยุโรปมีสัดส่วนราว 8% โต 13.3% ส่วนตลาดจีนซึ่งยังเป็นตลาดใหญ่ที่สุด คิดเป็น 24% ของการส่งออก ขยายตัวเพียง 2% จากการนำเข้าวัตถุดิบเพื่อใช้ผลิตสินค้าส่งออก ขณะที่อาเซียนคิดเป็น 23% ฟื้นตัว 3.8% จากฐานต่ำ โดยมีแรงหนุนหลักจากน้ำตาลทราย

แม้ภาพรวมการส่งออกจะยังเป็นบวก แต่ในรายละเอียดพบว่าสินค้าเกษตรแท้ ๆ ซึ่งคิดเป็น 55% ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมด ยังหดตัว 1.2% เมื่อเทียบกับปีก่อน โดยข้าวเป็นสินค้าที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุด มูลค่าลดลงกว่า 34.1% จากทั้งปริมาณและราคาส่งออกที่ร่วงลง โดยเฉพาะข้าวขาว 5% ที่หดตัวถึง 58% สวนทางกับข้าวหอมมะลิที่ยังขยายตัวได้ 25.2% จากดีมานด์ของสหรัฐฯ ขณะที่สินค้าเกษตรอื่นอย่างไก่สดและแปรรูปยังเติบโตต่อเนื่อง 11.2% จากคำสั่งซื้อของยุโรปและจีน มันสำปะหลังกลับมาขยายตัว 4.9% เป็นครั้งแรกในรอบ 2 ปี ตามการนำเข้าที่เพิ่มขึ้นของจีน ส่วนยางพาราขยายตัว 4.3% โดยเฉพาะน้ำยางข้นที่จีนเร่งนำเข้ามากกว่าเท่าตัวเพื่อผลิตถุงมือยางส่งออกไปสหรัฐฯ

ในทางกลับกัน สินค้าอุตสาหกรรมเกษตรซึ่งคิดเป็น 45% ของมูลค่าส่งออกรวม กลับเติบโตอย่างแข็งแกร่งถึง 12.1% โดยน้ำตาลทรายพุ่งขึ้น 22.7% ตามผลผลิตอ้อยที่เพิ่มขึ้น อาหารสัตว์เลี้ยงขยายตัว 9.1% จากความต้องการของสหรัฐฯ และยุโรป ขณะที่อาหารทะเลกระป๋องและแปรรูปเพิ่มขึ้น 2.8%

สำหรับแนวโน้มในช่วงที่เหลือของปี 2568 และตลอดปี 2569 สินค้าเกษตรหลักหลายรายการยังเผชิญแรงกดดัน ข้าวมีแนวโน้มมูลค่าส่งออกทั้งปีลดลงแรงถึง 48% เหลือเพียง 3.2 พันล้านดอลลาร์ และจะลดต่อเนื่องในปี 2569 จากการแข่งขันด้านราคากับเวียดนามและอินเดีย ยางพาราอาจถูกกดดันต่อจากสงครามการค้าและเศรษฐกิจจีนที่ชะลอตัว มันสำปะหลังแม้จะโตแรง 42% ในปีนี้ แต่ยังต่ำกว่าค่าเฉลี่ยในอดีตและมีโอกาสหดเล็กน้อยในปีหน้า ส่วนผลไม้ยังเผชิญปัญหาจากมาตรการตรวจสอบคุณภาพของจีน โดยปี 2568 คาดหดตัว 2.5% แต่มีโอกาสกลับมาขยายตัวได้ 6.8% ในปี 2569 หากปัญหาคุณภาพคลี่คลาย ขณะที่ไก่สดและแปรรูปยังมีแนวโน้มขยายตัวต่อเนื่องจากความต้องการในตลาดยุโรป ญี่ปุ่น และจีน แม้จะต้องแข่งขันกับคู่แข่งสำคัญอย่างบราซิลที่มีต้นทุนการผลิตต่ำกว่า

Krungthai COMPASS ประเมินว่า แม้การส่งออกสินค้าเกษตรของไทยยังเติบโตได้ในไตรมาส 2 แต่แรงกดดันจากมาตรการภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ ที่อัตรา 19% รวมถึงการแข่งขันที่รุนแรงในตลาดโลก จะยังคงเป็นความท้าทายสำคัญที่ผู้ประกอบการไทยต้องเผชิญในช่วงปี 2568–2569

สื่อต่างประเทศรายงานว่า รัฐบาลเม็กซิโกกำลังพิจารณาปรับขึ้นภาษีนำเข้าสินค้าจากจีนในหลายหมวดหมู่ ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ สิ่งทอ และผลิตภัณฑ์พลาสติก โดยมาตรการดังกล่าวถูกระบุว่าอาจถูกรวมไว้ในร่างงบประมาณประจำปี 2569 ซึ่งรัฐบาลของประธานาธิบดีคลอเดีย เชนบาม มีแผนเสนอเข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาภายในวันที่ 8 กันยายนนี้

แหล่งข่าวเผยว่า แม้ยังไม่มีการเปิดเผยรายละเอียดอัตราภาษีที่แน่ชัด แต่ทิศทางดังกล่าวสะท้อนถึงความพยายามของเม็กซิโกในการปกป้องผู้ประกอบการในประเทศจากการแข่งขันด้านราคาที่รุนแรงจากสินค้านำเข้าจีน ซึ่งมักมีราคาถูกกว่า ทั้งยังเป็นการตอบสนองต่อแรงกดดันที่สหรัฐฯ ภายใต้การนำของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ได้เรียกร้องมาอย่างต่อเนื่องให้เม็กซิโกดำเนินมาตรการสอดคล้องกับนโยบายกีดกันสินค้าจีนของสหรัฐฯ

ข้อมูลจากสมาคมรถยนต์นั่งส่วนบุคคลแห่งประเทศจีน (CPCA) ระบุว่า ปัจจุบันเม็กซิโกได้กลายเป็นตลาดส่งออกใหญ่ที่สุดของรถยนต์จีน แซงหน้ารัสเซียขึ้นมาเป็นอันดับหนึ่ง การขยับขึ้นภาษีนำเข้าของเม็กซิโกจึงอาจสร้างแรงกระเพื่อมสำคัญต่อผู้ผลิตจีนที่พึ่งพาตลาดอเมริกาเหนืออย่างมาก

ก่อนหน้านี้ รัฐบาลเม็กซิโกเคยเสนอแนวคิด “ป้อมปราการอเมริกาเหนือ” (Fortress North America) ซึ่งมีเป้าหมายจำกัดการส่งออกสินค้าจากจีนเข้ามาในภูมิภาค และส่งเสริมการผลิต-การค้าในกรอบความร่วมมือระหว่างสหรัฐฯ เม็กซิโก และแคนาดา แนวคิดดังกล่าวได้รับการสนับสนุนจากสก็อตต์ เบสเซนต์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังสหรัฐฯ ที่มองว่าความร่วมมือนี้จะช่วยสร้างความแข็งแกร่งให้ซัพพลายเชนของภูมิภาคและลดการพึ่งพาจีน

นอกจากนี้ ทั้งสามประเทศยังเตรียมเข้าสู่กระบวนการทบทวนข้อตกลงการค้าเสรีอเมริกาเหนือ (USMCA) ที่เคยลงนามในสมัยแรกของประธานาธิบดีทรัมป์ โดยคาดว่าการทบทวนครั้งใหม่จะเกิดขึ้นในช่วงกลางปีหน้า ซึ่งอาจกลายเป็นอีกหนึ่งเวทีสำคัญในการกำหนดทิศทางการค้าภูมิภาค และสะท้อนถึงแรงกดดันต่อบทบาทของจีนในตลาดโลกอย่างชัดเจน